TATARLAR KIRIM - KAZAN ve İDÎL TATARLARIKIRIM TATARLARIİDİL-VOLGA TATARLARI (KAZAN)
Bugünkü Kazan Tatarları İdil-Kama Bulgarları ile 13. yy da Orta Asya'dan Kazan bölgesine gelen Kıpçak Kuman Türkleridir.
1920 de Kazan bölgesinde Tatar Özerk SSCB kurmuşlardır. Tatarların bir bölümü bugün Özerk Başkır Rusya Federasyonun'da yaşamakta olup bunları Rusya'nın Güney steplerinden gelen göçebe Türkler oluşturmuştur. Ayrıca Tatarların % 20 si Orta Asya'da, Özbekistan'da, Kazakistan'da olup 500 bin Tatar da Sibirya da yerleşmiştir. Aynca, Türkiye'ye de Tatar göçü olmuştur.
Tatarlarda kentleşme oranı yüksek ve uygar (medeni) bir yapıları vardır. Kazan da bir Devlet Üniversitesi bulunmakta olup eski ve edebi dile, tarihsel geleneğe, güçlü bir burjuvaziye ve çok sayıda aydına sahiptirler. Kiiltür dili olarak Kazan Tatarcasını kullanırlar.
Kazan Tatarları üstün bir konukseverliğe sahiptirler. Bütün evrensel ve iyi değerleri taşımaktadırlar. Uygarlık ölçüleri yüksektir. Cana ve insana yakındırlar. Sıcak yaradılışlı olup güven vericidirler. Tarihten gelen Tatar Halkının ve Hanlarının onur duygularını taşımaktadırlar.Ekonomik Durum
Tatar ekonomisi tarım ve hayvancılığa bağlı olmakla birlikte, deri, kumaş, metal işleme ve petrol üretimi, doğal gaz, uçak fabrikası, bilgisayar ve optik aletler fabrikaları bulunmaktadır. Endüstri de gelişmiştir. Ortalama yılda 100 milyon ton petrol üretmektedir.
Gıda, içki, tütün, dokuma, orman ürünleri, kağıt, lastik, plastik, sanayii, kimya, gübre, cam, elektrik, gemi inşaat, demirçelik, çimento, elektronik, uçak, imalat, sanayii kollarıda gelişmiştir.

Ulaştırma
Demiryolıı, denizyolu. havayolu, karayolıı ve boru hatlanyla ulaştırma yapılmaktadır.
Eğitim
Eğitim Rusça ve Tatarca yapılmaktadır. Okur yazar oranı % 100 dür. 1925-26 yılından sonra latin harflerine geçmişlerdir. Tataristanda eğitimin milli yönü ağır basmaktadır. Ülkede 13 üniversitede, 70.000 öğrenci bulunmaktadır. Kazan Üniversitesi, Avrupa'nın üçüncü en eski üniversitesidir. Ana okulu 63 olup 58.000 öğrenci okumakta, 2320 orta okulda ise (10 yıllık) 505.000 öğrenci bulunmaktadır. Ayrıca ülkede 1800 kiitüphane vardır ve 135 gazete çıkarılmaktadır. 14. yy da müslümanlığı kabul eden Tatarlar, Türkistan'ın islamlaşmasında önemli yer tutmuşlardır. Rusya Federasyonu'nun en zengin ve en gelişmiş Özerk Cumhuriyetidir.

İdil-Kama bulgarları ile 13. yy. da Orta Asya'dan bu bölgeye gelen Kıpçak Kuman Türklerinin torunlan olarak verilmektedirler. Tatar adı kaynaklarda iki Türk boyu için kullanılmaktadır. Bunlar Kazanlılar ve Kırımlılardır.
Tatarlar bugün Rusya Federasyonunda, Ukrayna'da ve Kafkaslarda, yedi milyonun üzerinde yaşamaktadırlar. Tatarların tarihinde ilk olarak on beşinci y.y. dan sonra Kırım ve Kazan Tatar Hanlıkları kurulmuştur.

Karadeniz'in kuzeyindeki yarımadadan adını alan bu Türk boyu, Orta Asya'dan 1500 yıl önce Kırım'a göç eden Hun, Kıpçak, Peçenek, Hazar ve Oğuz boylarından oluşmaktadır.
Güçlü, şanlı ve büyük bir devlet olarak Kırım Yarımadası'na ve Karadeniz'in kuzeyindeki Kıpçak topraklarına egemen olan Kırım Türkleri - Tatarları, Moskova'ya da girerek Moskova prensliğinivergiye bağlamışlardır. Kırım, karadan Kırım Hanı 1. Mengeli Geray, denizden de Gedik Ahmet Paşa tarafından kuşatılarak Osmanlı topraklarına katılmıştır.
18. yy. kadar Kırım Hanlığı adı altında egemenliklerini sürdürmüşlerse de 18. y.y da Çarlık Rusyası'nın egemenliği altına girmişler, bu arada da Osmanlı împaratorluğu'na büyük göçler etmişlerdir. îkinci Dünya Savaşı öncesi ise Kırım SSCB Özerk bölgesi olarak isimlendirilmiş ancak, îkinci Dünya Savaşında Alman ordularıyla işbirliği yaptıklan gerekçesiyle Stalin tarafından Orta Asya'ya ve Sibirya'ya sürülmüşlerdir. Bu Sürgün yaşamları SSCB'nin 1991'de çökmesine kadar devamı etmiştir. Bu tarihten sonra ise Anayurtları olan Kırım'a-Bahçesaray'a dönmek için büyiik girişim ve çaba göstermişler, yer yer de yurtlarına dönmüşlerdir.
Hemen şunu belirtelim ki Rusya'da yaşayan Türklerin içinde Azerbaycan'ın yanında ulusçuluk duygulannın geliştiği halk Tatarlardır. îsmail Gaspıral'ı 1883 te Bahçesaray'da çıkarmaya başladığı "Tercüman" gazetesi ile Türklük bilincini yaymış "dilde, fıkirde, iş de" birlik idealini savunmuştur. Yusuf Akçura, Gazi Giray bu düşüncelerin yanında yer almışlardır.
Halen Ukrayna'ya bağlı Kırım Özerk Parlamentosunda, Kırım Tatarlarından seçilmiş 14 milletvekili vardır. 1991'den sonra Kırım Hükümetinden bir başkan yardımcılığı, 2 bakanlık almıştır.
Kırım'ın tarihi, coğrafi, sosyal ve siyasal önemi büyüktür. Bu nedenle Türkiye Cumhuriyeti her bakımdan Kırım'a yardım elini uzatmakta ve Türkiye'nin kuzey komşusu Ukrayna ve Rusya Federasyonuyla ilişkilerinde Kınm Tatar-Türklerinin köprü görevini görebileceği inancını taşımaktadır.

Bugün Rusya Federasyonunu içinde Özerk Tataristan Cumhuriyeti kurulmuştur. Başkenti Kazan'dır. Tataristaıı'ın nüfusu 3.640.000 dır. Yüzölçümü ise 68.000 km2 dir.
Kazan, görkemli yapılarıyla, geniş caddeleriyle, kültür ve sanat yapıtlarıyla (doğal güzellikleriyle), müzeleriyle, yeşil alanlarıyla önemlidir.

TATARİSTAN İLE TÜRKİYE İLİŞKİLERİ

Tarih sayfalarına göz attığımızda, 18-19. yüzyıllar bu iki akraba milletin adeta dayanışma içinde olduğunu göstermektedir. Pek çok Tatar aydını İstanbul'un önde gelen ilim merkezlerinde eğitim görmüşlerdir. Osmanlı Devleti'nin başkentinde okuyabilmek zamanına göre ayrıcalık sayılmıştır. Ayrıca, öz vatanlarında başka millet baskısı altında yaşamak zorunda kalan Tatarlar, Türk topraklarını sığınabilecek ikinci yurt olarak görmüşlerdir. 1894 yılında Osmanlı Padişahı, 1897'de Çarlık Rusya'sında yapılacak ilk büyük genel sayım dolayısıyla hristiyanlaştırılmak korkusuna kapılarak Türk topraklarına sığınan 3 bin kadar Tatarı ülkesine kabul etmiştir. Ayrıca I. ve II. Dünya Savaşı yıllarında Rusya'dan Almanya'ya esir düşen Tatar askerleri Türkiye'ye sığınmıştır. 1949 ile 1958 yılları arasında Çin ve Japonya'da bulunan Tatarlar da serbest göçmen statüsü ile Türkiye'ye kabul edilmişlerdir.

1990'lı yılların başlarında Sovyetler Birliği'ndeki demir perdenin kalkmasının arkasından Tataristan ile Türkiye ilişkileri yeni boyut kazanmıştır. Ekim 1992 tarihinde Tataristan Cumhurbaşkanı Mintimer Şeymiyev ilk kez Türkiye Cumhuriyeti'ne resmi ziyarette bulunup, Cumhurbaşkanı Turgut Özal ve Başbakan Süleyman Demirel ile görüşmüştür. Bu ziyaret Tataristan'ın dış ülkelere açılışının temelini oluştururken, Tataristan ile Türkiye arasındaki ilişkinin güçlenmesini sağlamıştır.

Eğitim alanındaki olumlu gelişmeler 1992'de Tataristan'dan Türkiye'ye lise ve üniversitelerde eğitim görmek üzere 47 öğrencinin gelmesi ile başlar. 1993 yılında ise Tataristan ile Türkiye Milli Eğitim Bakanlıkları arasında anlaşma imzalanır. Bugün bu anlaşma sayesinde Türkiye üniversitelerinde eğitim görüp mezun olanların sayısı 800'e ulaşmıştır. Sözleşme çerçevesinde Tataristan okullarında ve üniversitelerinde Türkçe dersleri okutulmaya başlanmış olup, Kazan, Yar Çallı, Tüben Kama, Elmet, Bögilme gibi büyük şehirlerde hala faaliyetlerini sürdürmekte olan Tatar-Türk liseleri açılmıştır.

Tataristan ile Türkiye Cumhuriyeti ilişkileri 22 Mayıs 1995 tarihinde dönemin yetkilileri Ferid Muhammetşin ve Hikmet Çetin tarafından Ankara'da yapılan bir anlaşmayla bir çerçeveye oturtulmuştur. Bu anlaşma dahilinde Tataristan, Ankara'da diplomatik bir misyon kurmuş; iki ülke arasında ticari-ekonomik, bilim-teknik ve kültürel işbirliği yapılması öngörülmüştür. 1994 yılında iki ülke arasındaki ticaret hacmi 39 milyon dolar civarında iken 2003 yılında 750 milyon dolara ulaşmıştır.  İki ülke arasında











kültürel bağlantılarda 
önemli boyutta gelişmiştir.Bunun 
örneklerinden biri Kazan şehri ile Balıkesir (Şubat 1996), Eskişehir (Nisan 1997), İstanbul (Ekim 2002), Antalya (Kasım 2002) şehir belediyeleri arasında imzalanan kardeş şehir anlaşmalarıdır.

1 Eylül 1996'da Tataristan'ın başkenti Kazan'da Türkiye Cumhuriyeti konsolosluğunun faaliyete başlaması ve Ekim 1997 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti'nde Tataristan Yetkili Temsilciliği açılması daha önce imzalanan ticaret-ekonomi, bilim-teknik ve kültür anlaşmasının daha etkin bir şekilde gerçekleştiğini ortaya koymaktadır.

Ülkeler arasındaki sıcak ilişkiler turizm alanında da hissedilmektedir. 90'lı yılların başlarında Tataristan ile Türkiye arasında yalnız Kazan-İstanbul uçak seferleri düzenlenirken, son yılların yaz aylarında Kazan-Antalya, Kazan-Dalaman ve Begişevo-Antalya seferlerinin gerçekleşmesi turizm cenneti olan misafirperver Türkiye'ye Tataristan'dan çok sayıda turistin gelmesini sağlamaktadır.

Şüphesiz ki, iki kardeş ülke Tataristan ile Türkiye arasındaki siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkiler 21. yüzyılda da artarak iki ulusun dostluğunu pekiştirecek ve gelecek nesillere örnek teşkil edecektir